Suikastlara öfke

Irak’ın başkenti Bağdat’ta aktivist ve gazetecilerin maruz kaldığı suikast ve kaçırma olaylarını protesto etmek amacıyla başlatılan “Beni kim öldürdü?” eylemlerinde kolluk kuvvetlerinin saldırıları sonucu iki kişi vurularak hayatını kaybetti, 45 kişi de yaralandı. Tahrir Meydanı’nda önceki gün düzenlenen eylemde gerilim, güvenlik güçlerinin protestoculara müdahalesiyle tırmandı. Sosyal medyada paylaşılan videolarda göz yaşartıcı gaz atıldığı, gerçek mermilerle ateş açıldığı görülürken söz konusu görüntüler 2019 yılının ekim ayında yolsuzluklara karşı başlatılan eylemleri anımsattı. Irak İnsan Hakları Yüksek Komisyonu’na (IHCHR) göre, ekim eylemlerinden bu yana 600’ü aşkın eylemci hayatını kaybetti, 82 kişiye suikast gerçekleşti. Bu haftaya yayılan protestolar ise Kerbela’da insan hakları aktivisti Ihab Cevad el Vazni’nin evinin yakınlarında uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetmesiyle alevlendi, suikastin faillerinin bulunmaması da tepkileri yükseltti.

IHCHR Sözcüsü Ali el Bayati, söz konusu suikasttan güvenlik güçlerinin de sorumlu tutulması gerektiğini söyledi. Bayati, “Güvenlik güçlerinin dahil olduğu soruşturmalarla ancak gerçek suçlulara ulaşabilir ve süregelen cezasızlığı sona erdirebiliriz” açıklamasında bulundu. Söz konusu suikast sonrası başlatılan “Beni kim öldürdü?” eylemleri destekçisi Bağdat Öğrenci Birliği’nden 27 yaşındaki Laith Hüseyin ise insan hakları aktivisti Vazni’nin ailesinin adalet çağrıları üzerine eylemlerin yeniden başladığını aktardı. Hüseyin, “İktidardaki partilerden kurtulmak, gerçek özgürlük, gerçek demokrasi ve bu sistemde radikal değişiklikler yapmak istiyoruz” diye konuştu. Eylemlere katılan 68 yaşındaki Ebu Mervan ise El Cezire’ye yaptığı açıklamada “Oğlumun geleceği yok, ülkemin geleceği yok. Yaşlandım, hayatım bitti ama bu nesil için bir gelecek istiyorum” sözleriyle tepkisini dile getirdi.

SEÇİMLERİ ETKİLER

Aktivistlere yönelik devam eden cinayetler ve saldırılar, bu yıl 10 Ekim’de yapılacak parlamento seçimlerini boykot etme yönelimini de artırdı. Bazı protestocular “kendilerini koruyamayan bir sistemde oy vermeyeceklerini “söylüyor. 34 yaşındaki protestocu Deena al-Tai, “Boykot, siyasi partilere bağlı silahlı milisler var olduğu ve suikastlar düzenlendiği müddetçe sürece etkili bir yol” görüşünü paylaştı. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) de ülkede süregelen cezasızlığın Iraklıların yaklaşan seçimlerde oy kullanmasını büyük olasılıkla etkileyeceği görüşünü paylaştı. HRW’nin kıdemli araştırmacısı Belkis Wille, “Yetkililer yargısız cinayetleri durdurmak için acil adımlar atmazlarsa yarattıkları bu korku iklimi, Iraklıların yaklaşan parlamento seçimlerine katılma kabiliyetini ciddi şekilde sınırlayacaktır” dedi. Birleşmiş Milletler (BM) Irak Yardım Misyonu da Irak hükümetine çağrıda bulunarak “Sadece hesap verebilirlik, siyasi aktivistleri hedef alan ölümcül saldırı modelini durduracaktır. Failler, muhalif sesleri susturduklarını düşünürken, sadece onları güçlendirmişlerdir. Hesap verebilirlik, Irak’ın istikrarının anahtarıdır. Irak halkının olup biteni bilmeye hakkı var” ifadelerine yer verdi.

***

Muhalefetten hükümete boykot uyarısı

Irak yönetimi, Bağdat’ta iki kişinin hayatını kaybettiği protestoların dinmesi için çağrıda bulundu. Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, suikast faillerinin açığa çıkarılması için gerekli adımları attıklarını ifade ederek “Güvenlik ve kamu mallarının korunması milli bir görevdir. Barışçıl protesto, anayasal bir hak ve Iraklıların egemen bir devlet konusundaki kararlılığının somutlaşmış halidir. Gençliğimizin özlemlerini gerçekleştirmek, adil seçimler sağlamayı gerektirir” diye konuştu. Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi ise barışçıl gösterileri desteklediklerini belirterek “Yaşanan şiddet olaylarının araştırılması talimatı verdim” dedi.

Irak’ta Vataniye Koalisyonu lideri eski başbakan İyad Allavi ise erken seçim kararı alınmasını eleştirdi, boykot ihtimaline yeşil ışık yaktı. Allavi, “Erken seçim tarihi açıklandığında uygun seçim ortamının oluşturulmasının zor olduğunu söylemiştik. Bugün önümüzde iki seçenek var: Ya seçimler ertelenecek ya da uygun ve şeffaf ortam oluşturulmazsa seçimleri boykot edeceğiz” açıklaması yaptı.