Su hakkı için dayanışmaya

Etiyopya, Sudan ve Mısır arasında krize neden olan Hedasi Barajı’ndaki düğüm çözülemiyor. Mısır, Etiyopya ve Sudan arasındaki müzakerelerden anlaşmazlıklar nedeniyle 10 yıldır sonuç alınamadı. Yüzde 79’u tamamlanan Hedasi Barajı, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede, Afrika’nın can damarı Nil Nehri’ni yüzde 85 besleyen Mavi Nil Nehri kolu üzerinde yapılması nedeniyle de büyük öneme sahip.

Mısır tarım ve içme suyunun neredeyse tamamını Nil Nehri’nden karşılıyor ve özellikle kurak mevsimlerde Mısır’ın “can damarı” Nil’e barajdan salınacak suyun miktarı, Kahire için hayati öneme sahip. Mısır, barajın daha geç ve kurak mevsimde daha çok su bırakılarak doldurulmasında ısrar ederken, Etiyopya, barajın Mısır ve Sudan’ı olumsuz etkilemeyeceğini savunuyor.

HERKES SUYA ADİL ERİŞMELİ

Mısır Sosyalist Partisi Merkez Sekreterliği Birimi üyesi Muhammed Halil, Etiyopya hükümetinin tek taraflı davranışlarının diğer iki ülkedeki halkların su ve geçim kaynaklarına zarar vereceğinin altını çizdiği mektupta, ülkesi Mısır’da, tarım alanlarının yaklaşık beşte birindeki faaliyetleri durdurma tehdidi ve su sıkıntısı ile karşı karşıya olduklarını belirtti. Halil, bunun nedeni olarak, Etiyopya’nın sınırları içindeki Nil Nehri üzerindeki Hedasi Barajı’nda çalışmanın yürütülmesine dair agresif tutumlarını gerekçe gösterdi. Mektupta, “Etiyopya, 110 milyon nüfuslu, yılda kişi başına sekiz bin metreküpten fazla su kaynağı olan, suyun bol olduğu bir ülke. Tam tersine Mısır, 100 milyonluk nüfusunun yılda sadece 55 milyar metreküp suya erişebiliyor ve su yoksulluğu çekiyor. Suyun kişi başına düşen payı yılda 550 metreküpü geçmiyor” denildi.

Elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 90’ını hidroelektrik santrallerinden sağlayan Etiyopya, Afrika’nın en büyüğü olacak Hedasi Barajı ile yetersiz enerji üretimini gidermeyi amaçlıyor. Bu konuya da değinen Halil, “Etiyopya’nın kalkınma için elektrik üretmek için barajlara ihtiyacı var, Mısır’ın kesinlikle itiraz etmiyor. Peki anlaşmazlık nereden geliyor? Anlaşmazlık öncelikle Etiyopya’nın kaynak ülke olarak Nil suları üzerinde tek kontrole sahip olmak için egemenlik hakları dediği kavramı savunarak, herhangi bir bağlayıcı anlaşmaya karşı çıkması gerçeğinden kaynaklanıyor” dedi.

Mısır’ın Etiyopya’nın elektrik üretme hakkı konusundaki talebini haklı buldukları yinelenen mektupta, bu durumun Mısır’ın su çıkarlarına zarar vermemesi talebiyle sınırlandırılması gerektiğinin altı çizildi. Halil, “Nehir üzerindeki tüm barajların yönetiminde teknik işbirliği ve koordinasyon konusunda işbirliğine çağırıyoruz” ifadelerini kullandı.

SU HAKKI İÇİN ÇAĞRI YAPTI

Halil, “Bu nedenle tüm dostlarımızdan su ve yaşam hakkı konusunda destek bekliyoruz. Barajın Haziran ortası ile Eylül ayları arasında yapılması planlanan ikinci dolgusu felakete, ciddi zararlar doğurabilir. Bu nedenle tüm herkesi kimseye zarar gelemeyecek şekilde su kaynaklarını ortak yönetme hakkını öngören uluslararası sözleşmelere uygun olarak su hakkımızı savunmak için bizimle birlikte durmaya çağırıyoruz” diye konuştu.

Mısır, Etiyopya ve Sudan arasındaki müzakerelerden, anlaşmazlıklar nedeniyle 10 yıldır sonuç alınamıyor. Etiyopya’daki Addis Ababa yönetimi, Mısır ve Sudan ile bir anlaşmaya varmamasına rağmen barajın doldurulmasında ısrar ederken, Kahire ve Hartum yönetimleri Nil suyunun paydaş ülke başına düşen yıllık paylarının etkilenmemesi için öncelikle üçlü anlaşmaya varılması gerektiğini savunuyor.