İshal, sindirim sisteminin çeşitli nedenlerle bozulması sonucu  sık ve sulu dışkılama ile belirti veren yaygın bir sağlık sorunudur. İshaller akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılır, biz bu yazımızda mevsimsel olarak artan sıklığı nedeniyle akut ishallerden bahsedeceğiz.

Akut ishalin en sık nedeni  bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyon hastalıklarıdır.  Besin zehirlenmeleri ise daha az görülen ancak daha ciddi seyredebilen  akut ishal nedenlerindendir.

Tanım olarak ishal günde en az 3 kez ve sulu kıvamda dışkılama olarak bilinir. Dışkılama düzeni kişiler arasında sayı ve zamanlama olarak farklılıklar gösterdiği için dışkının kıvamı çok daha belirleyicidir.

Akut ishallere genellikle mide bulantısı ve kusma da eşlik eder. Sıvı kaybına bağlı genel bir halsizlik ve baş ağrısı da sık görülür. Genelde sağlıklı bir bağışıklık ve doğru beslenme ile birkaç gün içinde kendiliğinden düzelme eğilimindedir. Burada en önemli nokta kusma ve ishal ile kaybedilen sıvıyı yeterli süre ve miktarda yerine koyabilmektir. Bebekler, küçük çocuklar, yaşlılar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve özellikle böbrek yetmezliği gibi kronik hastalığı olan kişilerde  ishal daha ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle bu gruplardaki kişilerde uzayan ve bol sıvı kaybıyla giden ishallerde  tıbbi yardım almak daha doğru olacaktır.

İshalin nedenlerine bağlı yapılması gerekenler ;

• Bakteriyel Enfeksiyonlar: Bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde ishale sebep olan bakteriyi hedef alan antibiyotikler kullanılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, mümkün olan en az antibiyotiği en kısa sürede kullanarak çok önemli olan bağırsak florasına daha fazla zarar vermemektir.
• Viral Enfeksiyonlar: Viral enfeksiyonlar antibiyotiklere cevap vermez ve genelde yeterli sıvı alımı ile düzelirler. Bu durumlarda bulantı ve kusmaya varsa ateşe yönelik ilaçlar verilebilir.
• Gıda Zehirlenmesi: Özellikle mantar zehirlenmesi akut böbrek ve karaciğer yetmezliği ile sonuçlanabileceğinden ihmal edilmemesi gereken acil bir sağlık sorunu olabilir.

Özellikle yaz aylarında sıklığı artan akut ishallerin belli başlı nedenleri ;

Su ve Gıda Hijyeni

İshalin en yaygın nedenlerinden biri artan sıcaklar ile daha kolay  bozulan gıdalar ve enfekte sular aracılığıyla vücuda giren mikroplardır. Özellikle  süt ve süt ürünleri, deniz ürünleri, tavuk, meyve ve sebzelerin yeterince yıkanmadan tüketilmesi  ishal riskini arttırır.

Kişisel Hijyen

Ellerin yeterince yıkanmaması, tuvalet sonrası hijyen kurallarına uyulmaması  mikropların bulaşmasına ve ishalin gelişmesine neden olabilir. El yıkama gibi kişisel hijyen alışkanlıklarına dikkat etmemek her enfeksiyonda olduğu gibi  ishalde de çok önemlidir.

Seyahat

Farklı gıdalar ve su kaynaklarıyla temas etmek anlamına gelen seyahatler ishal riskini arttırır. Özellikle seyahat sırasında su kaynağından uzak olmak tedbir alınması gereken bir noktadır.

Bağışıklık

Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler enfeksiyonlarla  mücadelede daha savunmasızdırlar. Bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar kullananlar, kronik hastalığı olanlar ve yaşlılar da bu kategoride değerlendirilebilen ishal riskine açık kişilerdir.

Antibiyotikler

Antibiyotikler, bağırsak florasını etkileyerek yararlı bakterilerin azalmasına ve bağırsak fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir. Antibiyotik kullanımında ısrarcı olunmamalı, bu konudaki karar her zaman hekime bırakılmalıdır.

Dikkat edilmesi gerekenler

İshalin altında  pek çok sebep bulunabildiği için, ishali önlemek için alınabilecek önlemler, hijyenik alışkanlıklardan beslenme düzenine kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.

Hijyen konusunda dikkatli olmak, mikropların yayılmasını engellemek açısından hayati önem taşır. Elleri sık  ve doğru  bir şekilde yıkamak özellikle tuvalet kullanımından sonra ve  yemek yemeden önce gerekli hijyeni sağlar.  Ayrıca su ve yiyeceklerin temizliğine dikkat etmek gıda kaynaklı enfeksiyon riskini azaltır.

Ayrıca önemi her geçen gün artan, bir çok kronik hastalık ile ilişkisi kanıtlanmış olan bağırsak sistemi sağlığımıza da her zaman dikkat etmememiz gerekir. Bunun için sağlıklı, dengeli ve çeşitli beslenmek,  özellikle probiyotik ve liften zengin  gıdaların tüketimine önem vermek bağırsak florasının sağlıklı kalmasına yardımcı olacaktır.

Sağlıklı olun, sağlıkla kalın…