Çocuklarda başarıyı engelleyen gizli tehlike: Dikkat Eksiliği

Nev Sağlık Grubu Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Çiğdem Tanrıverdi, günümüzde özellikle çocuk ve gençleri etkileyen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) hakkında önemli açıklamalarda bulundu.

Dr. Tanrıverdi, DEHB’nin dikkat, konsantrasyon, hareketlilik ve dürtü kontrolü alanlarında sorunlarla kendini gösterdiğini belirtti. Belirtiler şunlardır: Odaklanma güçlüğü, unutkanlık, dağınıklık, işleri organize etmekte zorlanma, kolayca dikkat dağılması, dikkat gerektiren işlerden kaçınma ve sık sık dikkat hataları yapma. Yaşa göre aşırı hareketlilik, acelecilik ve aşırı konuşkanlık. Çocuklarda sürekli bir yerlere tırmanma veya koşuşturma. Sırasını beklemede zorlanma, istekleri erteleyememe, soru bitmeden yanıt verme, acelecilik, başkalarının sözünü kesme.

DEHB Kimlerde Görülür?

• Okul çağı çocuklarının %3-7’sinde görülür.
• Dünya genelindeki görülme sıklığı %5.29’dur.
• Erkeklerde kızlara oranla 3-7 kat daha sık görülür.
• Erkeklerde hiperaktivite belirtileri daha yoğun görülürken, kızlarda dikkat eksikliği baskın görünüm daha sık görülmektedir.

DEHB’nin Nedenleri ve Genetik Faktörler

• DEHB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.
• Genetik faktörlerin DEHB oluşumunda %79 oranında etkili olduğu ve genetik geçişin en yüksek olduğu psikiyatrik bozukluk olduğu belirtilmiştir.
• DEHB, beyindeki dopaminerjik ve noradrenerjik sistemlerdeki bozukluklar ve yapısal değişikliklerle seyreden nörogelişimsel bir bozukluktur.
• Anne baba tutumları yüzünden ortaya çıkan bir bozukluk değildir.

Okul Öncesi Dönemde DEHB Belirtileri

• Okul öncesi dönemde DEHB, aşırı hareketlilik, dürtüsellik, dikkat sorunları, agresif davranışlar, öfke nöbetleri ve zayıf akran ilişkileriyle kendini gösterebilir.
• Bu çocuklar kreş ve anaokulu ortamında sürekli hareket halindedir, uyku sorunları yaşayabilir ve tehlikeli oyunlar oynayabilirler.

Tedavi Yöntemleri ve Ailelere Öneriler

• Kognitif-davranışçı psikoterapi, istenilen davranışların pekiştirilmesi ve istenmeyen davranışların azaltılmasına yardımcı olur.
• Bireysel psikoterapi, kaygı, düşük benlik saygısı ve depresyon gibi durumların önlenmesi ve tedavisinde faydalıdır.
• Ailelerin DEHB hakkında bilgilendirilmesi ve uygun disiplin yöntemlerini uygulaması önemlidir.
• Aileler aşırı hoşgörülü veya aşırı cezalandırıcı yaklaşımlardan kaçınmalıdır.