Pandemi ile Birlikte Yok Olan Meslek; Yancılık

Birçok Avrupa ülkesinde var olan birahane, bar vb. gibi stres atma kültürü ülkemizde Kıraathane olarak vardır. Her ne kadar adı kıraathane yani okuma evi ise de aslında okey, pişti, batak veya diğer oyunların oynandığı stres atma merkezidir. Kıraathane olarak yazılır ama Kahve olarak telaffuz edilir. “Nereye gidiyorsun, kahveye, nereden geliyorsun, kahveden”. Bu mekânları işletenlere de kahveci denir. Eskiden kumar da oynanan ve oynatılan bu mekânlarda son zamanlarda sıkı denetimler sonucu müsaade edilmemektedir. Kumar oynanan yerler ya kulüp olarak anılmakta ya da “Sabahın seher vaktinde kanarya sesini uzaktan sevenler derneği” adı altında bir takım derneklerde bu faaliyetler yürütülmektedir.

Genellikle erkeklerin gittiği bu kahveler ilginç yerlerdir ve müdavimleri de ilginç insanlardır. Kahveciler insan sarrafıdırlar çoğunlukla. Kim paralı, kim züğürt kısa zamanda çözerler. Haklı olarak davranışları da ona göre değişir. Çünkü devir Kızılay’a kan bağışlama devri değil, para kazanma devridir. Kimseyi incitmeden herkesi kendi kafalarında sınıflandırır, arkadaş gruplarını dahi organize edebilirler.

Birkaç tip müşteri grupları vardır kahvelerin. İlk sırada emekliler yer alır. Yaşını başını almış, yapacak pek bir işi kalmadığını düşünen ve kendilerini yaşlı hisseden insanlardan oluşur bu grup. Emekli maaşları ile geçindikleri için harcamaları da çalışma hayatlarındaki gibi planlı ve programlıdır. Günde kaç bardak çay içeceğini hesaplayan  ve bu hesaptan vazgeçmeyen bu insanlar erken gelir, kıraathane adına uyum sağlayabilmek amacıyla kahveci tarafından alınmış gazeteleri okur ve birer bardak çay içerler. Kahveci ile diyalogu iyi olanlar gazetelerin bulmacasını da çözebilme hakkına sahip olurlar.

Bir başka grup da yoldan geçerken dinlenmek ve bir bardak çay ya da gazoz içmek isteyen geçici müşterilerdir. Bir müddet otururlar, oyun oynamazlar. Etrafı kolaçan ederler ve kendilerine farklı bir insan süsü verdikleri de görülür. Acaba kahveci bedava çay ikram eder mi diye şekilden şekle girip devlet memuru pozlarına girenler de olur ara sıra.

Mahallenin aylak gençleri kahvecinin çok sıkı kontrol ettiği, pek tasvip etmese de çok çay veya meşrubat içtikleri için vazgeçilmeyecek müşteri grubunu oluştururlar. Genellikle yüksek sesle konuşur, gülüşür ve yan masaları rahatsız ederler, ama mahalle adabı gereği nezaketlerini hiç yitirmezler.

En çok sevilen grup da müteahhit ve iş adamı kesimidir. Sadece kendilerine değil etraflarına da bolca ikramlarda bulunur ve para pul hesabı yapmadan fazlasıyla hesap ödeyen bir gruptur ki, kahvenin en muteberleridir. Bunlar genellikle okey oynarlar. Masalarında oyuncu kadrosunun en az iki katı kadar yancılar vardır.

En ilginç ve eğlenceli olan ve kapıdan kovsan bacadan giren bir gurup vardır ki, bunlara YANCILAR denir. Ceplerinde akrep taşıyan bu canlılar, işsiz güçsüz ya da emekli ama para harcamayı sevmeyen tiplerden oluşur. Asla ve kat’a oyun oynamazlar ama her oyunu çok iyi bilirler ve oyunculara yol göstermeye de bayılırlar. Oyun kurulan masanın etrafında konuşlanırlar. En az dört kişi ile kurulan oyun masasının ortalama sekiz tane de yancısı olur. Oyuncuların yanında oturur, pür dikkat oyunu seyrederler. Yanına oturdukları oyuncunun her oyununu tasdik eder gibi başlarını aşağı yukarı oynatır ve takdir edici bakışlar atarlar. Oyuncu es kaza dönüp de nasıl oynadığı yolunda fikir sorarsa “valla benim hiç aklıma gelmedi böyle bir oyun, bravo” deyip bir çayı daha hak ederler. O oyuncu yerine başkası bitirince de “pes yahu, bu ne şanssızlık” deyip çok üzülür, ya da yancısı olduğu oyuncu elini bitirirse “müthiş bir oyuncusun” der ve yine bir çayı hak ederler. Yabancı bir yancının konuşlandıkları masaya yaklaşmasına da asla izin vermez ve kendi alanlarını çok sıkı korurlar. Bunlar adeta yancılığı bir meslek haline getirmiş insanlardır ve genellikle zararsızdırlar. Her kurulan masada yer almak en büyük marifetleri ve meslek alışkanlığıdır.

İşte bu Pandemi illeti sağlık dışında ekonomik yaralar da açmıştır dünyada ve ülkemizde. Her meslekten insanlar ya işini kaybetmiş, ya da işinde gerilemeye maruz kalmış ve bir takım ekonomik sıkıntılar yaşamıştır. Ama en büyük sıkıntıyı bu YANCILAR yaşamıştır. Aylarca kapalı kalan kahveler ve açıldığında da oyun oynanmadığı için yancılık yapacak alan bulamayan bu meslek sınıfı yaklaşık 16 aydır işsiz kalmıştır. Ne bir çay ısmarlayan ne de kurulan bir oyun masası yoktur. Böylece görünmez bir meslek olan YANCILIK MESLEĞİ tarihe karışmak üzeredir.

Sayın yöneticiler lütfen kahvelerde oyun oynanmasını hiç olmazsa okey oynanmasını serbest bırakın, koca bir meslek yok olmak üzere.